Türkiye'de Çevirinin Politikası ve Poetikası 1923-1960

Çeviri, Osmanlı İmparatorluğu'nun son yüzyılından Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş sürecine, hem modernizasyon hamlelerinde hem de “kültür planlaması” alanında önemli bir yer işgal etti. Prof. Dr. Şehnaz Tahir Gürçağlar, Türkiye'de Çevirinin Politikası ve Poetikası, 1923-1960 adlı çalışmasında, bu tarihsel sürecin Cumhuriyet dönemine denk düşen dilimine farklı bir açıdan yaklaşıyor. Çeviri tarihine yönelik araştırmalarda, daha çok Tercüme Bürosu'nun faaliyetine odaklanıldığını belirten yazar, oysa bu alandaki aktörlerin Büro ile sınırlı olmadığını edebiyat tarihi açısından çok zengin bir malzeme sunan örneklemelerle anlatıyor. Kemal Tahir'in Mayk Hammer, Selâmi Münir Yurdatap'ın Şerlok Holmes ve Arsen Lüpen “çeviri”lerinden Gulliver'in Seyahatleri'nin farklı versiyonlarına kadar pek çok örnek metni çeşitli açılardan değerlendiriyor.

Erken Cumhuriyet döneminde edebiyat çevirisi alanını şekillendiren “politika” ve “poetika”yı, yani kültürel planlama açısından ve alanın kendi iç mantığı açısından çeviri edebiyatın yerini ve normlarını irdeleyen Gürçağlar, çeviri kuramının kavramsal çerçevelerinden yararlandığı gibi onları yaratıcı bir şekilde de geliştiriyor.