Paulo Freire-Diyaloğun Pedagojisine Giden Yol

Paulo Reglus Neves Freire (1921-1997) 20. yüzyılın en büyük ve etkili eğitim düşünürlerinden biri olarak kabul edilir. Freire’nin Brezilya’da ortaya çıkan ve dünyanın pek çok bölgesinde hayat bulan eğitim düşüncesi, ölümünün (2 Mayıs 1997) ardından yaklaşık yirmi yıl geçmesine karşın günümüz eğitim dünyasını hala tüm canlılığıyla aydınlatıyor. Kitapları yeniden basılıyor, yazıları birçok dile çevriliyor, yaşamı, eserleri ve eğitim yöntemi üzerine yeni çalışmalar yapılıyor.

Freire’nin eğitim düşüncesi ve kendi adıyla anılan yöntemi Brezilya’da başlayan ve ardından dünya geneline yayılan yetişkin okuma-yazma çalışmaları üzerinden şekillenmiştir. Bu nedenle Freire’nin düşüncesinin gelişiminde onun okuryazarlık deneyimleri kilit önemdedir ve bu yüzden onun okuryazarlık anlayışını tümüyle betimlenmeden onun düşünsel evreni tam anlamıyla anlaşılamaz. Okuma-yazma çalışmalarında geliştirdiği yaklaşımı toplumsal dönüşüm, baskı biçimleri ve bunlar için eğitimin sunduğu olanaklar üzerine odaklanmıştır. En genelde Freire’nin okuryazarlık ve halk eğitimi anlayışı, toplumsal eşitlik için halk örgütlenmesi olarak değerlendirilebilir. Buradan da anlaşılacağı üzere, onun düşüncesinde eğitim, siyasal alandan bağımsız değildir. Eğitimsel olan ile siyasal olan arasında güçlü bir bağ vardır ve bu nedenle Freire, eğitimin yansız olamayacağını ifade eder. Ona göre biri yansız bir eğitimden söz ediyorsa aslında egemen olandan yana olduğunu ifade ediyordur.Freire’den eleştirel pedagoji akımına kalan en büyük mirasın kısaca “eğitim yansız değildir” saptaması olduğu söyleyebilir.