İstiklal Madalyalı Muhalif Bir Gazeteci: Velid Ebüzziya

Türk basınına önemli katkılar sağlayan ve basın tarihimizin önemli simalarından olan Velid Ebüzziya, Millî Mücadele’ye yazılarıyla ve M. M. Grubu üyeliğiyle aktif bir biçimde katılmıştır. Millî Mücade sürecindeki önemli hizmetleri gözetilerek İstiklâl Madalyası’yla taltif edilen Velid Ebüzziya, hem Millî Mücade yıllarında hem de Cumhuriyet’in ilan edilme süreci ve sonrasında objektif, cesur, sorumlu ve etkin bir gazeteci olarak basın tarihimizin seçkin adları arasında yer almıştır. Cumhuriyet’in ilanı sonrasında kurucu kadronun bazı icraatını eleştirmesi ve gazetesi Tevhid-i Efkâr’da sergilediği duruş, onun muhalif bir gazeteci olarak tanımlanmasına yol açmıştır.

Velid Ebüzziya, hem cumhuriyetçi hem de muhaliftir. Bu seçkin gazeteci hakkında bugüne kadar bağımsız bir çalışma yapılmamıştır. İstiklâl Madalyalı Muhalif Bir Gazeteci Velid Ebüzziya, bu boşluğu dolduracak bir çalışma. Neslihan Kılıç, 1920’lerin süreli yayınlarını merkeze alarak hazırladığı çalışmada, Velid Ebüzziya’nın hayatı, eserleri ve çıkardığı gazeteler hakkında bilgi verdiği gibi, dönemindeki olaylar çerçevesinde onun görüş, düşünce ve tutumundan yola çıkarak basın tarihimizin bir kesitini de sunuyor. Bu kesit, Millî Mücadele sürecindeki ve Cumhuriyet’in ilk on yılındaki gelişmelerle çevrelendiği için çalışmada bunlar da ayrıntılı olarak değerlendiriliyor. Mudanya Mütarekesi, saltanatın kaldırılması, Lozan Antlaşması, İzmit Basın Toplantısı, başkent tartışmaları ve Ankara’nın başkent olması, Cumhuriyet’in ilanı, İstanbul İstiklâl Mahkemeleri, İzmir Basın Görüşmesi, Hilafetin kaldırılması, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Şeyh Said İsyanı, Şark İstiklâl Mahkemesi, İzmir Suikastı ve Ankara İstiklâl Mahkemesi, Velid Ebüzziya’nın gazeteci ve entelektüel kimliğini belirleyen tarihsel göstergeler olarak inceleniyor. İstiklâl Madalyalı Muhalif Bir Gazeteci Velid Ebüzziya adlı çalışma, Velid Ebüzziya özelinde, Türk siyaset ve kültür tarihinden hayli önemli bir kesitin panoramasını sunuyor.