Fakihler Ve Sofuların Kavgası 17. Yüzyılda Kadızadeliler Ve Sivasiler

Ulemâ içi tartışmalar ve kutuplaşmaların, sadecedinle ilgili değil, devlet ve toplum hayatı ile ilgili tayin edici olduğubir dönem bu. Fakihlerle sofular, başka deyişle vâizlerle şeyhlerarasındaki, İslâm tarihini kat etmiş mücadelenin bu safhası da siyasetietkileme emeli etrafında düğümleniyor. Ali Fuat Bilkan, iki ulemâ“hizbini” oluşturan Kadızâdeliler ile Sivâsîler arasındaki kavganın,nasıl bir kargaşaya ve aynı zamanda nasıl bir taassup hâkimiyetineyol açtığını anlatıyor. Tütün ve kahve kullanımından şarkı söylemeye,selâm usullerinden kabir ziyaretine, birçok somut konudakimünakaşalarla birlikte… Hikâyede, adı deyimleşmiş Cinci Hoca'nın vegünümüzde komplo teorilerinin konusu olan Sabetay Sevi'nin de yerivar. Günümüzün siyasal zihniyet dünyasını ve kültürünü anlamanın daanahtarlarını sunan bir inceleme.
Esasında dinde “füruât” (ikinci derecede önemli) olarakyorumlanabilecek bazı hususları, muhataplarını tekfir edecek derecedekullanma tavrı, günümüzde de bir zihniyet örneği olarak devametmektedir. Dört Halife döneminden sonra başlayan ve bugün farklıgrup, tarikat, cemaât, dinî veya siyasî hareket görünümünde devameden bu zihniyet, esas olarak ideallerine yönetim gücünü arkasınaalmak suretiyle tepeden inme bir metotla ulaşmayı hedeflemiştir.
ALİ FUAT BİLKAN