Çırak Dergisi Sayı 3

Merhaba,

Uzun zamandır beklediğimiz tatil sonunda geldi. Hiç şüphesiz, kıştan beridir “Bir yaz gelse neler yaparım.” diyerek planladığınız çok fazla şey vardır. Bu tatil, hayallerinizi gerçekleştirmek ve kendinizi geliştrmek için bolca zamanınızın olduğu çok güzel bir fırsat. Tavsiyem; tatil diye bütün gün uyumayın, uzun zaman bu kadar boş vaktiniz olmayacak.

Yayın kurulu üyelerimizden arkadaşım Suat Batuhan Esirger, tatil için gittiği Bodrum’da bile üretim sevdasından vazgeçmemiş, kapak fotoğrafı onun kadrajından çıktı.

Biraz derginin içeriğinden bahsedelim. Çırak’ın ikinci sayısında Romeo Hüseyin Emre Eseceli’nin kaleme aldığı “Çocuk Vikipedistler Aranıyor” isimli bir yazı yayımlanmıştı. Vikipedi gibi özgür bilgiye ulaşabileceğimiz bir kaynağı çocuklarımıza aşılamamız gerekiyor, ben de çocuk denilebilecek bir yaşta Vikipedi’ye üye olmuştum, çünkü bu tarz wiki sitelerinin uzun yıllar ayakta kalmasının tek yolu bu. Ancak derginin matbaaya gittiği sıralarda aldığımız bir haber bizi çok üzdü. Vikipedi’ye erişim Türkiye’den engellenmişti. Bu yazının yazıldığı sıralarda hala engelli durumda. Temennimiz, siz bu satırları okurken erişim engelinin kaldırılmış olması ve özgür bilgiye erişimin yeniden sağlanması. Bazı Avrupa ülkelerinde temel insan hakkı kabul edilmeye başlanan İnternet, maalesef ülkemizde 20 yıldır sürekli engellenmeler ve baskılar ile var olmaya çalışıyor. Ayrıca ülkemizde İnternet ile ilgili tek sorun da bu değil. İnternet bağlantısı, ülkemiz doğal fiber optik kablo geçiş güzergahında olmasına rağmen çok yavaş, bu yetmezmiş gibi bir de fahiş fiyatlarla sağlanıyor. Bu konularda farkındalık yaratmak için bu sayının dosya konusunu “Türkiye’de İnternet ve İnternet Sansürü” olarak belirledik.

İnternet, özellikle de Türkiye’de internet denilince elbette ki Mustafa Akgül’den bahsetmeme şansımız yoktu. Akgül hocamızın Alternatif Bilişim Derneği tarafından yayımlanan “Hack Kültürü ve Hacktivizm” kitabında yer alan söyleşisine dergide yer verdik. Tabiri caizse “Türkiye’ye interneti getiren” Akgül hocamızın mücadelesini öğrenmek isterseniz Usta bölümüne bakmayı unutmayın.

Tabii ki dergide her sayıda olduğu gibi her seviyede projeler mevcut. Çırak bölümünde yer alan Ekoloji Panosu isimli proje, çocuklara karbon salınımını anlatmak için DenizTemiz TURMEPA ile yürütülen bir sosyal sorumluluk projesi. Her evde bulunabilecek malzemeleri kullanabileceğiniz Langırt Yapımı projesi, her gün çevremizde gördüğümüz alelade eşyalarla nasıl üretim yapabileceğimizi çok güzel bir örnekle önümüze seriyor. Kalfa bölümünde ise Mehmet Sütcü, NodeMCU; Umut Karcı ise MicroPython serisiyle devam ediyor. Ayrıca Raspberry Pi ile yapılan Hırsız Alarmı ve Ev Otomasyonu projeleri yazın sıcaktan bunalıp evde oturmayı sevenler için biçilmiş kaftan. Murat Boyar hocamız, Türkiye’den çıkan iki büyük donanım girişiminin ürünlerini, Umut Erkal’ın Turta IoT HAT’ini ve Sixfab’in GSM/GPRS kalkanlarını incelemiş.

Gelecek Burada ekibinin katkılarıyla dünyanın en büyük 3D yazıcı üreticilerinden biri olan Ultimaker’ın kurucularından Siert Wijnia ile yüzyüze olmasa da e-posta üzerinden bir mülakat yaptık. Bizleri kırmadığı için kendisine bir kez daha teşekkür ediyorum.

Bu sayıda bizleri umutlandıran, mutluluğumuzu ve motivasyonumuzu artıran bir gelişme daha oldu: Çocuk yazarlar! Bu sayımıza, 16 yaşın altında 5 genç arkadaşımız yazılarıyla katkı verdi. Bu bize hem umut verdi, hem de doğru yolda olduğumuzu gösterdi. Umarız bir sonraki sayıda bu sayı daha da artar ve 7’den 70’e herkese hitap etme gayesiyle yola çıkan Çırak, hedefine bir adım daha yaklaşır.

Maker Meet-up’larda bir format değişikliğine gidildi, artık buluşmaların her ay farklı bir gündem konusu olacak ve kısa sunumlarla buluşmalar zenginleştirilecek. Temmuz ayının gündem konusu “Drone’lar”. Ayrıca her toplantının ardından o toplantı için belirlenen bir yemek yenecek. Bu ayın yemeği çiğ köfte!

Son olarak, eğer dergide yer alan projeleri evinizde uyguluyorsanız, size bir haberimiz daha var. Bundan sonra dergide yer alan projeleri kendi evlerinde, atölyelerinde yapan okurlarımıza dergide yer vermeyi düşünüyoruz. Bir sonraki sayıda yer almak isterseniz benimle iletişime geçebilirsiniz.

Yine her zaman olduğu gibi üretimin önemini vurgulamak istiyorum. Üretelim, hackleyelim, türetelim. Bireyselliğe mahkum olmayalım, hep birlikte bir komünite oluşturalım.

Herkese iyi tatiller, iyi okumalar. Eylül’de görüşmek üzere...

Özcan Oğuz – Sorumlu Yazı İşleri Müdürü

İÇİNDEKİLER

ÇIRAK

DOSYA: TÜRKİYE’DE İNTERNET VE
İNTERNET SANSÜRÜ

Tu¨rkiye’de İnternet Sansu¨ru¨ 6

Kiwix ile Çevrimdışı ve Engelsiz Vikipedi 8

OpenVPN ile Kişisel VPN Kurulumu 12

REHBER

HTML’e Isınma Turları 17

JavaScript dedikleri şey tam olarak nedir? 20

İNCELEME

AlgoGame 23

Omega 2 Nedir? 24

Kurcala! 3 Boyutlu Yazıcı (Prusa i3) 28

EĞİTİM

Okulu Yeniden Tasarlamak:

İnovasyon Odaklı Okul Modeli 31

Sınıftaki Yeni Arkadaşınız: Yapay Zekâ 32

Du¨zce Kodluyor: Akçakoca Atatu¨rk Ortaokulu 34

ÇOCUK

Şişe Kapaklarından Hafıza Oyunu 37

Çocuklar için Arduino 38

PROJE

Ekoloji Panosu 42

Fillet Gauge Tasarım Cetveli 45

Langırt Yapımı 46

HİKÂYE

Opsiyon Makinası 48

ETKİNLİK

2. Sultangazi MTAL Maker Panayırı 50

Nedir Bu Tu¨bitak 4006 Bilim Fuarlarını Destekleme

Hibe Programı? 51

ÇİHO 1. Bilişim Fuarı 52

MAKALE

Etkileyici Bir Projeye Giden Yol 54

Bilgisayar Mu¨hendisliği vs Yazılım Mu¨hendisliği 56

Giyilebilir öldu¨, yaşasın takılabilir! 60

Yu¨kselen Trend: Yapay Zekâ 62

Kriptoloji Nedir? 64

Söku¨m Tamir Tecru¨beleri 67

Gömu¨lu¨ Sistemler ve Gömu¨lu¨ Yazılımlar 70

MQTT 72

Yazılım ve Donanımın Ortak Dönu¨şu¨mu¨ 78

TARİH

İnanç ve Tasarım 80

KALFA

ÇOCUK

Akıllı Bileklik İncelemesi 88

PROJE

NodeMCU ile WiFi Sinyalinin Gu¨cu¨nu¨

Ölçelim 90

Raspberry Pi ile Ev Otomasyonu 94

Raspberry Pi ve Telegram ile Kameralı

Hırsız Alarmı 106

ESP8266 ve MicroPython ile SD Kart ve

OLED Kontrolu¨ 111

Penguenin Balkon Keyfi 114

USTA

SÖYLEŞİ

Siert Wijnia / Ultimaker 124

DOSYA

Mustafa Akgu¨l 126